De vraag naar cultuurgrond is onveranderd groot en de nodige agrariërs hebben nog altijd meerdere percelen op afstand. “Vaak wordt de thuiskavel bebouwd en één of meerdere percelen op afstand. Kavelruil is een mooie manier om de grondmobiliteit op gang te brengen, minder CO₂ uit te stoten en de verkeersveiligheid te verbeteren”, zegt Herbert Oonk, vastgoed adviseur bij VSO makelaars & taxateurs. Hij roept boeren op om kavelruil actief te onderzoeken en indien mogelijk in te zetten.
Kavelruil is een bekend fenomeen. Oonk: “Het klinkt vrij simpel, maar het vraagt wel wat specialistische kennis.” Kavelruil is vooral een instrument dat bedoeld is voor de inrichting van het landelijk gebied. Het gebeurt praktisch altijd op vrijwillige basis. Er is wel een meer dwingende vorm van ruiling, deze wordt in de Wet Inrichting Landelijk Gebied herverkaveling genoemd. Dit kan door de provincie worden opgelegd, zij zijn daarin het bevoegd gezag.
Drie partijen
Minimaal drie partijen moeten een overeenkomst sluiten waarbij grond wordt ingebracht, waarvan tenminste twee van hen tevens als ruiler moeten optreden. Dit zijn vaak agrariërs, maar kunnen ook natuurbescher-mingsorganisaties, waterschappen, gemeenten, landgoedeigenaren en andere grondeigenaren zijn. Op de grond mogen opstallen staan. “De kavelruil moet leiden tot verbetering van de inrichting van het landelijk gebied, overeenkomstig de functies van dat gebied, zoals deze in het kader van ruimtelijke ordening zijn aangegeven. Eisen wat betreft afstand tussen de kavels, de aard en het gebruik van de betrokken onroerende zaken, zijn er niet.”
Financiële voordelen
Kavelruil kent een aantal juridische, fiscale en financiële aspecten. “Om tot een goede verkaveling te komen subsidiëren provincies veelal de notaris- en kadasterkosten uit het Investeringsbudget landelijk gebied. Voor kavelruil geldt een ruimere regeling voor de vrijstelling van overdrachtsbelasting. In tegenstelling tot de vrijstelling bij overdracht van cultuurgronden, hoeven de toegedeelde gronden niet tien jaar lang bedrijfsmatig voor de landbouw geëxploiteerd te worden en geldt de vrijstelling ook voor bedrijfsgebouwen. Dit is ook van toepassing op particuliere burgerwoningen die in het buitengebied liggen. De belastingdienst controleert of de kavelruil aan de eisen voldoet. Deze check staat los van een eventuele subsidietoekenning door de provincie.”
Kavelruilovereenkomst
Nadat partijen het eens zijn geworden, worden de afspraken vastgelegd in een kavelruilover-eenkomst. Deze kavelruilovereenkomst wordt ingeschreven bij het kadaster, zodat het voor derden duidelijk is dat het betreffende perceel betrokken is bij een kavelruil. Eventuele hypotheekhouders ondertekenen de kavelruilovereenkomst mee.
Voordelen
Wat wil Oonk mogelijke geïnteresseerden verder nog meegeven: “Eigenlijk kent kavelruil alleen maar winnaars; het is goed voor de natuur, voor de verkeersveiligheid, voor de inrichting van het landelijk gebied én voor de portemonnee van de boeren, omdat er minder bedrijfsmatige kosten worden gemaakt en een belastingvoordeel te halen valt.”
VSO beantwoordt graag vragen van agrarisch ondernemers over kavelruil. Neem gerust contact op via vsomakelaars.nl
